Geçtiğimiz dönemde kendisiyle bir röportaj gerçekleştirdiğimiz Uzman Spor Psikoloğu Arda Coşkun, espor sektöründe psikolojik desteğin neden önemli olduğunu sizler için yazdı.
2017 yılında Newzoo tarafından yapılan araştırmaya göre, espor ekonomisi 2017 yılında %41,3 büyümüş ve 696 milyon dolarlık bir sektör haline gelmiştir. 2020 yılında ise espora yapılan yatırımlar iki katına çıkmıştır. Bunun yanında espor takipçileri de dünya çapında 385 milyon kişiye ulaşmıştır. Böylesine büyüyen ve sporcuların dünya çapında göz önünde olduğu bir dünyada ihtiyaçları da farklılaşmaya başlamıştır. Artık esporculardan da geleneksel spor branşlarının süper starlarından beklenen saha içi ve saha dışı performanslar beklenmektedir.
İlginizi Çekebilir: Playerbros Özel: Psikolog Arda Coşkun röportajı
Nasıl; Cristiano Ronaldo, Lebron James veya Roger Federer’den sürekli üst düzey performans bekleyen taraftarları varsa artık esporcular da bu baskıyla karşı karşıyalar. Bu noktada, esporcuların fiziksel ve taktik hazırlıkları kadar mental olarak da alanın profesyonellerinden destek almaları ve zihinsel antrenman yapmaları bir zorunluluk haline gelmiştir. Himmelstein ve ark., 2017 yılında yaptıkları araştırmada esporcuların en yüksek performanslarına ulaşabilmeleri için gerekli olan mental yetiler tespit edilmiştir. Bu yetiler aşağıdaki gibidir:
- Stratejik düşünmek ve hızlı-doğru karar vermek
- Hata yapsa bile geçmişte kalmayıp devam edebilme motivasyonuna sahip olmak
- Özel hayatını ve profesyonel hayatını birbirinden ayırabilmek
- Dikkat dağıtıcı uyaranlardan etkilenmeden odaklanabilmek
- Olumlu ve işlevsel bir zihinsel yapıya sahip olmak
- Performans öncesi mental antrenman teknikleriyle ısınma yapmak
- Takım arkadaşlarıyla doğru ve direkt bir iletişim kurmak
- Rakipleri iyi analiz etme ve kendine üst düzeyde güven duymak
- Bireysel ve takım olarak doğru ve gerçekçi hedef koymak
Yine espor alanında yapılan çarpıcı araştırmalardan birinde, Vorderer ve ark., esporcuların motivasyon kaynaklarının zaman içinde değiştiğini görmüşlerdir. İlk dönemler içsel motivasyon kaynakları (kendini geliştirmek, performansını arttırmak, rekabet duygusunu yaşamak ve diğer oyuncularla sosyalleşmek vb.) ön plana çıkarken profesyonelleşme ile motivasyon kaynakları dışsal olmaya başlamaktadır (kazanılan ödüller, ilgi, kıyaslanma veya edinilen statü vb.).
Dışsal motivasyona kaynaklarının artması çoğunlukla performans kaygısının artması, sonuç odaklılık, iletişim eksikleri veya bozuklukları yaşanması gibi sonuçlar doğurmaktadır. Bu nedenle esporcuların profesyonel hayatlarında mental olarak çok daha bilinçli, kontrollü ve sağlam olmaları gerekmektedir.
Esporda mental çalışmanın bir diğer gerekliliği de bu kadar göz önünde olan sporcuların, spor alanı dışındaki hayatlarındaki yansımalarının da fark edilmesi ve desteklenmesidir. Birçok esporcu yaşadıkları baskının ve performans kaygısının sonucunda sadece profesyonel hayatlarında değil özel hayatlarında ve insan ilişkilerinde de zorluklar yaşamaya başlamaktadır. Birçok araştırma esporcuların son dönemde depresyon veya tükenmişlik sendromu gibi patolojik tablolara yaşadığını göstermektedir.
Özetle gerek performansa katkı sağlamak gerekse de esporcuların patolojik tablolar yaşamasını önlemek amacıyla onlara mental destek vermek hiç bu kadar önemli olmamıştı. Bu noktada dünyadaki örneklere bakıldığından birçok takımın hem sporcuları hem de antrenörleri için uzun süredir spor psikologlarıyla çalıştıklarını görüyoruz. Umarım esporun hem sporcu hem takipçi hem de organizasyon olarak bu kadar hızlı bir şekilde geliştiği ülkemizde de spor psikologları espor takımlarına destek olmaya başlarlar.
Kaynaklar:
Himmelstein, D., Liu, Y., & Shapiro, J. L. (2017). An exploration of mental skills among competitive League of Legend players. International Journal of Gaming and Computer-Mediated Simulations, 9(2), 1-21.
Newzoo (2017). Global Esports Market Report 2017. Retrieved February 8, 2018
Vorderer, P. (2000). Interactive entertainment and beyond. In D. Zillman, & P. Vorderer (Eds.), Media entertainment: The psychology of its appeal (pp. 21-36). Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
Vorderer, P., Hartmann, T., & Klimmt, C. (2003, May). Explaining the enjoyment of playing video games: the role of competition. Paper presented at the Proceedings of the Second International Conference on Entertainment Computing, Pittsburgh, Pennsylvania, USA
