Kılınç Hukuk ve Danışmanlık tarafından hazırlanan Espor Hukuku serimizin yeni yazısında konumuz, Espor Paydaşları ve Türkiye Espor Federasyonunun Hukuki İlişkisi oluyor.
1. Giriş
Espor diğer spor dalları gibi çoklu özne barındıran karmaşık bir yapıdır. Ne var ki her zaman dile getirdiğimiz gibi espor aktörleri kendilerine has farklı bir yapıya sahiptir. Espor ekosisteminin en önemli paydaşları olan Türkiye Espor Federasyonu(“TESFED”), oyun üreticileri, espor kulüpleri ve espor oyuncularının birbirleriyle çok yakın ilişkileri bulunmaktadır. Bu noktada TESFED’in tarafsız yaklaşımı ile ekosistem aktörleri arasında kuracağı ilişkiler önem arz etmektedir.
2. Espor Paydaşları Arasındaki İlişkiler
Bilindiği üzere belirli unsurları ve popülerliği sağlayan dijital oyunlar espor branşı olma yolunda adım atmış olur. Burada diğer spor dallarından farklı olarak dijital oyunun haklarını elinde barındıran dijital oyun yapımcısı olan oyun üretici şirketler bulunmaktadır. Oyun üreticisi olan tüzelkişi şirketler özellikle Fikir Sanat Eserlerinin Korunması Kanunu (“FSEK”) kapsamında manevi, mali ve iletim hakları gibi bazı temel haklara sahiptir. Özellikle oyun üreticisi firmaların mali hakkının türlerinden biri olan çoğaltım hakkı kapsamında eser sahibi hangi platformlarda oyunun oynanabileceğine ve hangi platformlarda gösterime girebileceğine karar verebilecektir. Oyunlarının izinsiz olarak kopyalanması ya da platformlarda izinsiz olarak oynatılması durumlarında belirtilen hakkın ihlal edilmesi gündeme gelmektedir.
Tüm bu sebeplerle yapımcı şirketler elinde bulundurdukları dijital oyun hakları doğrultusunda liglerin de asıl sahipleri konumundadır. Liglerde uygulanacak esaslar, turnuva şartları gibi unsurlar yapımcı şirketler tarafından belirlenmekte ve diğer aktörlerden olan takım ve sporcuların lig içerisindeki cezaları da dahil birçok yaptırımı elinde bulundurmaktadır.
TESFED bu düzlemde düzenleyici ve denetleyici görev görmekte olup esporun yayılmasını ve Türkiye’deki hacminin büyümesini ve haricen birden fazla oyun yapımcısını barındıran espor ekosistemindeki çatı rolünü üstlenmektedir. Daha önceki yazılarımızda da belirttiğimiz üzere esporu bir futbol müsabakası olarak düşünürsek futbol topu oyun yapımcısında olsa dahi oyunun oynanacağı sahanın sahibi TESFED’in kendisidir. Burada vurgulanmak istenen oyun yapımcısı şirketler ile TESFED arasındaki bağın esporun varoluşu noktasında çok değerli bir rolünün olduğudur. Ekosistemi duraksatmayacak veya geriletmeyecek ancak regüle edilmesi de şart olan konular TESFED ve ekosistem paydaşları ile müzakere edildikten sonra bu yönde aksiyon alınmalıdır. Bu kapsamda aktörler arasındaki en zayıf halka olan espor oyuncularının etik anlamda korunabilmesi TESFED tarafından gerçekleştirilebilecektir. Aynı zamanda denetim mekanizmalarının geliştirilmesi halinde oyun yapımcısı şirketten bağımsız ceza ve yaptırımlar da öngörülebilecektir.
Diğer bir espor aktörü espor kulüpleri açısından oyun yapımcısı şirketlerin kuvvetli olması büyük sorunlar taşımaktadır. Lig kapsamında elde edilen gelirlerin nasıl paylaşılacağı da dahil birçok konuda söz sahibi olan oyun üreten şirketler sebebiyle birçok espor kulübü hala kar edebilir hale gelememiştir. Bu nedenle TESFED tarafından atılacak adımlar doğrultusundan ligin değerinin artması ve espor kulüplerinin güçlendirilmesi gibi hamlelerle oyun yapımcısı şirketler ile espor kulüpleri arasındaki ticari ilişki daha makul bir hal alacaktır. Özellikle daha önceki yazılarımız ile de belirttiğimiz üzere bahis faktörü gerek TESFED gerek espor kulüpleri açısından büyük önem taşımaktadır. İşbu gelir kapısı ekosistemi büyütmekle kalmayıp oyun yapımcısı şirketin en az söz hakkı sahibi olacağı alan olacaktır.
Espor oyuncularının hukuki durumlarına ilişkin açıklamalar bakımından ise TESFED ile espor oyuncularının arasındaki bağdan kısaca bahsetmek gerekmektedir. TESFED halihazırda espor oyuncularının profesyonel oyuncu olmalarının sağlanması için lisans işlemlerini gerçekleştirmektedir. Bu kapsamda espor oyuncularının takımları ile yaşadıkları hukuki problemlerde çözüm odaklı yaklaşım ile hareket etmesi ve oyun üreticisi şirketlerin mali haklarını kullanarak espor takımlarına dayattıkları kurallardan farklı olarak kamu otoritesi sıfatıyla problemleri çözebilmesi önem arz etmektedir.
3. Sonuç ve Değerlendirme
Bu makale ile TESFED’in spor federasyonu olarak sahip olduğu statü ve espor ekosisteminde yer alan temel paydaşların arasındaki ilişkiye değinilmiş olup; gelecekte yapılabilecek ve atılmasının büyük önem arz ettiği düşünülen adımlara ilişkin değerlendirmelerde bulunulmuştur. Özellikle espor takımlarının varlığını sürdürebilmesi adına ekonomik yapının kontrol altın alınması ve espor oyuncularının geleceklerini gözeterek çeşitli denetim mekanizmalarının oluşturulması ekosistemin geleceği için TESFED’in harekete geçmesi gereken hususlar olarak değerlendirilmiştir.
