Espor Hukuku
Bilgisayarların ve oyun konsollarının yaygınlaştığı milenyum çağında yeni bir spor kavramı ortaya çıkmıştır. Espor olarak nitelendirilen bu spor branşı; dijital oyunların belirli bir organizasyon şeması içerisinde profesyonel olarak karşılaşmalar düzenlenmesi ile oluşmuştur. Ülkemizde de çok büyük kitlelere ulaşan; Galatasaray, Beşiktaş, Karşıyaka gibi köklü spor kulüplerinin de yer elektornik sporların öznelerini esporcular, kulüpler, oyun dağıtım şirketleri (RIOT Games vb.) ve sponsorluk anlaşması ile bu büyük pastada yer almak isteyen şirketler oluşturmaktadır.
Hukuk denildiğinde de akla kişilerin birbirleri veya devletle alakalı ilişkilerini düzenlemek amacıyla konulmuş, soyut, genel ve sürekli kurallar bütünü akla gelmektedir. Hukuk; kişilerin bireysel nitelikteli ilişkilerinin düzenlendiği özel hukuk(medeni hukuk, borçlar hukuku, ticaret hukuku vb.) ve devletin kamu gücünden faydanalarak kişiler ile arasındanki ilişkileri düzenleyen kamu hukuku(anayasa hukuku, ceza hukuku vb.) olmak üzere temelde iki kola ayrılmaktadır.
Spor hukukunu tanımlamaya çalıştığımızda da sporun özneleri konumunda bulunan sporcuların, antrenörlerin, kulüplerin, federasyonların ve devletin birbiri arasındaki ilişkilerini inceleyen bir disiplin diyebilmekteyiz. Çok fazla öznesi bulunan spor hukuku hukuk terminolojisi içerisinde ne tam olarak özel hukuk içerisine ne de kamu hukuku içerisine girmektedir.
Yukarıda tanımlamaya çalıştığımız esporu hukuksal bazda incelediğimizde de espor hukuku olarak nitelendirebileceğimiz interdisipliner(disiplinler arası) bir alan ortaya çıkmaktadır.
Türkiye ve Espor Hukuku
Ülkemizde espor büyük çaplı organizasyonların yapıldığı bir alandır. League of Legends (LoL) Counter Strike: Global Offensive, DOTA gibi oyunların yer aldığı espor ülkemizde hukuksal bazda tanınmaktadır. Bu konuda Avrupanın öncü devletlerinden birisi olan Türkiye’de espor idari(devlet) teşkilatı içerisinde 2011 yılında Türkiye Dijital Oyunlar Federasyonunu (TÜDOF) kurarak hızlı bir giriş yapmıştır. O günlerde değeri yeterince bilinmeyen bu federasyon kuruluşundan 2 sene sonra kapatılmıştır. Ancak ülkemizde espor Gelişmekte Olan Spor Branşları Federasyonu içerisinde Dijital Oyunlar Asbaşkanlığına bağlı olarak hukuksal bir düzlem içerisinde yer almaktadır.
Dijital Oyunlar Asbaşkanlığı bünyesinde faaliyet gösteren espor branşının uzun zamandır resmi sporcu lisansları da söz konusudur. 6 yaşını geçen herkes bireysel veya kulüple birlikte lisanslı esporcu olma hakkına sahiptir.
Espor Hukukunun İnceleme Alanları
Espor hukukunun ilk inceleme alanı pek tabii sözleşmeler hukuku bağlamında profesyonel sporcu sözleşmeleridir. Henüz bu konuda diğer profesyonel spor branşlarında olanın aksine Dijital Oyunlar Asbaşkanlığınca her sporcuya standart biçimde hazırlanan (matbu) sözleşme metinleri hazırlanmadığı için essporcuların hak ihlâllerinin olabileceği bir alan olarak sporcu sözleşmeleri karşımıza çıkmaktadır.
Geçtiğimiz yıllarda yurtdışında Counter-Strike: Global Offensive (CS:GO) oyununda şike yapıldığı düşünüldüğünde ileride inceleme yapabileceğimiz bir diğer alan da ceza hukuku ile esporun ilişkisi olacaktır. Ülkemizde yer alan 6222 Sayılı Sporda Şiddet ve Düzensizliğin Önlenmesine Dair Kanunda bir suç olarak nitelendirilen şikenin, dijital oyunlar bağlamında ülkemizde de suç olarak nitelendirileceği konusunda şüphemiz yoktur.
Esporun hukuksal bağlanda incelenmesinde karşımıza idare hukuku da çıkmaktadır. Yukarıda bahsetmiş olduğumuz Gelişmekte Olan Spor Branşları içerisinde yer alan Dijital Oyunlar Asbaşkanlığı her ne kadar şu ana kadar idari mevzuat(yönetmelikler, oyun talimatları) çıkarmasa dahi ilerleyen yıllarda bu alanda düzenlemelerin olacağını düşünmekteyiz.
En nihayetinde büyük sponsorluk anlaşmalarının olduğu, isim ve marka haklarının çok önemli sayıldığı espor alanında fikri ve sinai hakların, sinai mülkiyet kanununun ilerleyen zamanlarda işletileceğini konusunda öngörülerimiz mevcuttur.
Yazan: Talha Öksüz
